Inżynierowie utrzymania ruchu w swojej praktyce zawodowej często stają przed zadaniem znalezienia odpowiedniego połączenia w układach hydraulicznych. W celu uniknięcia w przyszłości problemów związanych z awariami układów i przestojami ciągów technologicznych wskazane jest zapoznanie się z różnymi rozwiązaniami połączeń, ich zasadami działania oraz zaleceniami dotyczącymi stosowania i prawidłowej eksploatacji. Łączyć możemy zarówno rury sztywne jak i przewody elastyczne, wyróżniamy końcówki mocowane na stałe na przewodzie lub szybkozłącza do łączenia i rozłączania przewodów bez stosowania narzędzi.
Łączniki do rur z pierścieniem zacinającym i uszczelnieniem na stożku 24°
Najbardziej powszechnym połączeniem w instalacjach wysokociśnieniowych jest sposób łączenia, w którym uszczelnienie metal-metal zrealizowane jest na stożku o kącie rozwarcia 24°. Połączenia te produkowane są zgodnie z normą PN-EN ISO 8343 (DIN 2353), co zapewnia kompatybilność między różnymi producentami. Łączniki do rur wysokociśnieniowe z pierścieniem zacinającym produkowane są ze stali węglowej ocynkowanej lub stali nierdzewnej, przez co znajdują zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, zarówno w obszarach pneumatyki, jak i hydrauliki siłowej. Szeroki zakres wymiarów i gwintów umożliwia ich różnorodne wykorzystanie w połączeniach głównie sztywnych przewodów rurowych o średnicach zewnętrznych od 4mm do nawet 42 mm. Do kompletnego połączenia rury z instalacją hydrauliczną niezbędne są takie elementy jak korpus łącznika rurowego ze stożkiem 24°, pierścień zacinający oraz nakrętka (Rys.1). Krawędzie tnące pierścienia wcinają się w zewnętrzną powierzchnię rury tworząc widoczny kołnierz, budując z jednej strony powierzchnię uszczelniającą, z drugiej zaś powierzchnię oporową umożliwiającą osadzenie nakrętki (Rys.2). Atutem takiego wariantu jest sposobność zacięcia pierścienia ręcznie, bez konieczności użycia specjalistycznych urządzeń.
Szybkozłącza hydrauliczne
Kiedy specyfika instalacji wymaga w określonych punktach częstego łączenia i rozłączania elementów układu hydraulicznego, bez zastosowania narzędzi, stosuje się szybkozłącza hydrauliczne wysokociśnieniowe. Wówczas zarówno część męska jak i żeńska posiada wbudowane zawory zwrotne zabezpieczające przed wyciekaniem oleju z rozdzielonych przewodów, natomiast zablokowanie połączenia następuje automatycznie za pomocą mechanizmu sprężynowego. Rozłączenie obu części umożliwia odpowiednie przesunięcie lub przekręcenie tulei na części żeńskiej szybkozłącza. Zastosowanie szybkozłączy ułatwia montaż, a w przypadku zastosowania wymiennych modułów układu hydraulicznego umożliwia ich szybką wymianę oszczędzając czas i koszty.
Szybkozłącza wysokociśnieniowe wykonywane są według norm lub według standardów producenta. Najczęściej stosowane w hydraulice normy to ISO 7241-1 (ISO-A oraz ISO-B) dla szybkozłączy ogólnego przeznaczenia, a także ISO 16028 (w skrócie ISO-F). Normy te określają przede wszystkim wymagania wymiarowe, wytrzymałościowe i inne takie jak np. przepływ czy siła łączenia. Wykonanie szybkozłącza według tego samego profilu również zapewnia kompatybilność, czyli możliwość połączenia gniazda i wtyku pochodzących od różnych producentów.
Szybkozłącza ISO-F to tzw. szybkozłącza suchoodcinające, pozwalające wyeliminować jakikolwiek wyciek oleju w momencie łączenia oraz rozłączania (Rys.3). Konstrukcja z płaską powierzchnią czołową zabezpiecza również przed wniknięciem zanieczyszczeń do wnętrza układu hydraulicznego, które skracają okres użytkowania komponentów jak i działanie całego systemu. W najnowszych konstrukcjach szybkozłączy można zastosować również eliminatory ciśnienia, które upuszczają i wyrównują ciśnienie resztkowe. Dają możliwość łączenia systemu hydraulicznego bez konieczności użycia nadmiernej siły.
Temat połączeń hydraulicznych jest bardzo rozległy. Na przestrzeni lat w wielu krajach narodziło się mnóstwo, czasami bardzo różniących się od siebie standardów łączenia między sobą rur, przewodów i elementów hydraulicznych. Pewna część z nich produkowana jest do dzisiaj czego przykłady, znaleźć można w przepisach normalizacyjnych, codziennej praktyce inżynierskiej oraz katalogach wielu producentów.
